Woda opadowa oraz woda gruntowa oddziałuje na każdy budynek. Jej negatywny wpływ na materiały budowlane jest powszechnie znany od stuleci, dlatego zabezpieczenie przed penetracją wody powierzchni zewnętrznych budynku jest bardzo ważne. Zabezpieczenie przed wodą opadową to przede wszystkim system rynien wraz z odprowadzeniem, ale również hydroizolacja, która istotna jest także w przypadku wód gruntowych oddziałujących na fundamenty czy ściany piwnic.
Zabezpieczenie budynku przed wodą opadową
Woda opadowa jest jednym z negatywnych czynników atmosferycznych, które nieodłącznie towarzyszą każdemu budynkowi. Podstawowym zagrożeniem, jakie stwarza, jest jej przenikanie w przegrody poziome i pionowe obiektów. W naszym klimacie woda działa podwójnie destrukcyjnie – dodatkowym problemem jest wielokrotne jej zamarzanie i rozmarzanie. Wszystko to wymaga odpowiedniego zabezpieczenia budynków przed wodą, a więc z jednej strony właściwie dobranych materiałów budowlanych i wykończeniowych, a z drugiej – starannego wykonania wszystkich prac budowlanych. Zabezpieczenie budynku przed wodą opadową wiąże się również z jego posadowieniem – wokół obiektu należy ukształtować odpowiedni spadek w kierunku „od” ścian budynku, a także uszczelnić powierzchnię gruntu. Istotne jest także zaizolowanie fundamentów oraz ścian piwnic.
Istotny element ochrony przed wodą opadową stanowi system rynien wokół budynku. Woda deszczowa odprowadzana jest z powierzchni dachów, tarasów czy balkonów poziomymi rynnami, które połączone są z rynnami pionowymi (rurami spustowymi). Następnie zamkniętym systemem szczelnych rur woda odprowadzana jest do kanalizacji. Woda opadowa może być również odprowadzania do kanalizacji deszczowej przebiegającej w sąsiedztwie działki albo ogólnospławnej. Można odprowadzać ją również do instalacji sanitarnej (pod warunkiem uzyskania zgody zarządcy sieci) czy też do istniejącego rowu melioracyjnego albo naturalnego cieku wodnego.
Zabezpieczenie budynku przed wodami gruntowymi
Hydroizolacja jest nazywana również izolacją pionową. Celem warstw hydroizolacyjnych jest ograniczenie penetracji wilgoci do ścian fundamentowych oraz ścian piwnic. W budownictwie używa się trzech rodzajów hydroizolacji ścian fundamentowych, w zależności od efektywności ochrony przed wnikaniem wód gruntowych:
- hydroizolacja lekka (przeciwwilgociowa) – stosowana, gdy poziom wód gruntowych jest niski, a grunt jest przepuszczalny,
- hydroizolacja średnia (przeciwwodna) – stosowana, gdy poziom wód gruntowych okresowo się podnosi, a grunt jest przepuszczalny,
- hydroizolacja ciężka (przeciwwodna) – stosowana, gdy poziom wód gruntowych jest wysoki, a grunt jest gliniasty i nieprzepuszczalny.
Izolację ciężką stosuje się również, gdy poziom wód gruntowych okresowo się podnosi, a woda wywiera nacisk na ściany fundamentowe czy ściany piwnic w przypadku nieprzepuszczalnego gruntu.
Woda gruntowa – hydroizolacja fundamentów obiektów niepodpiwniczonych
W przypadku budynków niepodpiwniczonych nie ma konieczności zabezpieczania ścian przed przenikaniem wody, ponieważ nie mają one z nią bezpośredniego kontaktu. Na etapie budowy należy wykonać jednak hydroizolację fundamentów, żeby uniknąć zjawiska podciągania kapilarnego wody. Dobra hydroizolacja pozwala uniknąć kosztownych oraz uciążliwych prac naprawczych podczas użytkowania budynku – prawidłowe i staranne wykonanie hydroizolacji fundamentów na etapie budowy jest sprawą kluczową. Prace zawsze należy rozpocząć od identyfikacji obciążeń – ustalenia, czy jest to wilgoć, czy może woda infiltracyjna albo pod ciśnieniem. W zależności od parametrów dobiera się odpowiednie materiały hydroizolacyjne.
Na rynku jest ich wiele. Stosuje się m.in. materiały bitumiczne w postaci mas, emulsji czy lepików asfaltowych, masy polimerowo-bitumiczne (np. KMB), materiały wykonane z tworzyw sztucznych (folie, membrany, powłoki żywiczne, folie w płynie) czy materiały mineralne w postaci mikrozapraw oraz bentonitów.
Hydroizolacja budynków podpiwniczonych
Budynki podpiwniczone wymagają oczywiście zabezpieczenia ścian kondygnacji podziemnych przed wnikaniem wody. Wykonanie takiej hydroizolacji rozpoczyna rozpoznanie lokalnych warunków gruntowych i dostosowanie do nich doboru materiałów oraz sposobu wykonania hydroizolacji.
Hydroizolacja lekka i średnia
W przypadku hydroizolacji typu lekkiego najczęściej ściany zabezpiecza się powłokami bitumicznymi nakładanymi na zimno, np. z użyciem nakładanych w kilku warstwach emulsji asfaltowo-kauczukowych. Izolacje typu średniego to najczęściej podwójna warstwa papy sklejanej na zakładach, dodatkowo z folią kubełkową, która chroni papę przed uszkodzeniami. Alternatywą jest grubowarstwowa masa bitumiczna KMB albo zaprawa wodoszczelna – takie rozwiązania są jednak pracochłonne, dlatego stosuje się je raczej miejscowo, uzupełniająco albo na podłoże o skomplikowanym kształcie.
Hydroizolacja ciężka
W przypadku izolacji typu ciężkiego warstwa hydroizolacyjna musi zabezpieczać nie tylko przed wnikaniem wody, ale także przed jej naporem. Dlatego istotna jest wówczas mechaniczna odporność izolacji. Izolacje typu ciężkiego najczęściej wykonywane są z połączenia różnych materiałów, zawsze jednak muszą zapewnić ciągłość szczelności na całej powierzchni. Zwykle układa się je od strony napierającej wody, dzięki czemu uzyskuje się efekt dociskania do podłoża zwany naporem pozytywnym.
W przypadku budynków podpiwniczonych, tam, gdzie jest to możliwe, poza zabezpieczeniem bezpośrednim ścian stosuje się także drenaż opaskowy utrzymujący poziom wód gruntowych poniżej poziomu podłogi. Oczywiście drenaż wymaga odprowadzenia zebranej wody do studni, melioracji czy naturalnego zbiornika albo cieku wodnego i jest skuteczny tylko przy niewielkich oraz okresowo pojawiającym się podwyższeniu poziomu wód gruntowych.
W przypadku drenażu ochronę ścian sprowadza się najczęściej do zastosowania izolacji typu średniego, dodatkowo przykrywając ją folią kubełkową wywijaną na warstwę filtracyjną drenażu, który trzeba ułożyć na poziomie ławy fundamentowej.
Oczywiście w przypadku budynków podpiwniczonych poza ścianami ochrony hydroizolacyjnej wymaga także podłoga piwnicy – jest to szczególnie istotne, kiedy napór wód gruntowych jest znaczący. W takim przypadku zaleca się wykonanie fundamentu płytowego z izolacją bentonitową lub z papy na całej jego powierzchni. Niekiedy konieczne może okazać się nawet wylanie betonowej, szczelnej wanny dociskającej ułożoną izolację.
