Rysy i pęknięcia posadzek betonowych – czy to poważny problem dla administratora budynku?

Posadzki betonowe w postaci płyt to popularne rozwiązania w obiektach przemysłowych, ale także w budownictwie wielorodzinnym w garażach podziemnych. Znajdują również zastosowanie w nowoczesnych mieszkaniach i domach w postaci posadzek w pomieszczeniach mieszkalnych. Stanowią wierzchnią, reprezentacyjną warstwę wykończeniową, dlatego powinny odznaczać się wysoką estetyką. Niestety, z natury rzeczy, płyty betonowe mają tendencję do spękań i rys. Najczęściej są one powierzchowne i niegroźne, jednak mogą też sygnalizować poważniejsze komplikacje. Kiedy zarysowania stanowią jedynie defekt wizualny, a kiedy mogą świadczyć o problemach natury konstrukcyjnej, wymagających bezwzględnej interwencji fachowców? Dowiedz się, czytając poniższy tekst.

Posadzki betonowe w budynkach – pęknięcia i rysy to standard

Doświadczeni specjaliści oraz literatura fachowa potwierdzają, że nawet w przypadku najlepiej zaprojektowanych i wykonanych posadzek z płyt betonowych należy liczyć się z występowaniem takich zjawisk jak:

• rysy,
• mikropęknięcia i pęknięcia,
• paczenie krawędzi płyt oraz naroży.

Oczywiście staranne zaprojektowanie i wykonanie posadzki, a także jej właściwa eksploatacja zmniejszają skalę pojawiających się zjawisk, jednak nie eliminują rys, spękań i wypaczeń całkowicie. Z punktu widzenia użytkownika, właściciela czy administratora budynku kluczowa jest właściwa ocena pojawiających się na powierzchni posadzki uszkodzeń. Dopóki pozostają jedynie kwestią estetyczną, a ich przyczyną jest wyłącznie natura materiału wykonania, naprawa posadzki w zasadzie ma wymiar jedynie estetyczny. Niestety, niekiedy pękanie płyt betonowych jest uwarunkowane poważnymi problemami, które wymagają bezwzględnie ingerencji specjalistów.

Dlaczego podłoże z betonu pęka?

Przyczyną pęknięć betonu i rys o różnej głębokości obecnych na płytach betonowych jest najczęściej naturalna tendencja betonu do generowania naprężeń, zwłaszcza kiedy występuje w postaci dużych i jednocześnie stosunkowo cienkich struktur. Choć beton jest materiałem trwałym, o wysokiej wytrzymałości, to jednak ma pewne wady. W kontekście tendencji do spękań i zarysowań do wad betonu należy zaliczyć bez wątpienia jego ponad dziesięciokrotnie mniejszą wytrzymałość na rozciąganie w stosunku do wytrzymałości na ściskanie. Ta cecha powoduje, że konstrukcje betonowe łatwo ulegają zniszczeniom w postaci wspomnianych już rys i pęknięć. Przekroczenie maksymalnych naprężeń w betonie objawiające się przerwaniem jego ciągłości to bezpośrednia przyczyna pojawiania się spękań stanowiących naturalną cechę każdej płyty betonowej. Oczywiście niedogodności te niweluje się, stosując odpowiednio dobrane mieszanki czy zachowując optymalny stosunek wielkości powierzchni do grubości płyty, jednak nigdy nie da się ich uniknąć w pełni.

Przyczyny powstawania pęknięć posadzek betonowych

• skurcz betonu – zjawisko polegające na zmniejszeniu objętości betonu w czasie, zachodzące pod wpływem utraty wody i procesów chemicznych towarzyszących wysychaniu mieszanki. W przypadku płyt betonowych jest szczególnie widoczny z uwagi na stosunek grubości płyty do jej rozpiętości,
• osiadanie podłoża – osiadanie podłoża jest procesem, w którym grunt pod obiektem budowlanym obniża się ze względu na zmiany w jego strukturze lub składzie. Przyczyn osiadania podłoża jest wiele, a konsekwencje mogą być bardzo dotkliwe dla konstrukcji budynku, w tym również dla podłóg betonowych,
• paczenie się (curling) płyt betonowych – nawet do dwóch lat po ułożeniu posadzki może pojawić się zjawisko podwijania krawędzi prowadzące do klawiszowania płyt, ich uszkodzeń, a nawet całkowitego zniszczenia. Za przyczynę paczenia się płyt uważa się głównie niewłaściwy stosunek grubości do wielkości powierzchni oraz nieprawidłowo zaprojektowane i wykonane dylatacje,
• ruchy termiczne płyt – wewnątrz budynków problem występuje stosunkowo rzadko, a jeśli już, to najczęściej w bezpośrednim sąsiedztwie pieców, źródeł ciepła technologicznego itp.,
• spękania fazy plastycznej – stosunkowo krótkie, powstają bezpośrednio po ułożeniu posadzek, głównie z powodu niewłaściwej pielęgnacji betonu,
• crazing, czyli spękania powierzchniowe – spękania w kształcie plastrów miodu, których przyczyną jest skurcz górnej warstwy płyty.

Wśród innych przyczyn pęknięć posadzki betonowej można wymienić również m.in. zanieczyszczenie betonu bezpośrednio podczas układania posadzek (np. drobinami drewna czy gliną), przekroczenie dopuszczalnych obciążeń, prace prowadzone wokół budynku, zwłaszcza związane z wibracjami (np. walcowanie) czy wykopami.

Jak można zapobiegać pękaniu betonu?

Po ułożeniu posadzek niewiele da się zrobić w celu zapobieżenia powstawaniu rys i pęknięć płyt betonowych. Możliwości użytkowników sprowadzają się właściwie do prawidłowej eksploatacji podłogi, czyli nieobciążaniu jej nadmiernie i niewystawianiu na działanie czynników środowiskowych, na które nie jest odporna (np. agresywnych chemicznie). Największe znaczenie dla wytrzymałości betonu ma prawidłowe zaprojektowanie płyt betonowych oraz dylatacji, a także właściwe ułożenie, odpowiednie nacięcia i staranna pielęgnacja betonu podczas wiązania.

Dla posadzek betonowych kluczowa jest kontrola skurczu realizowana za pomocą wymuszonych zarysowań, ale także dozbrajania nienacinanych naroży i innych zabiegów. Równie ważna okazuje się pielęgnacja – polewanie wodą, niedopuszczanie do przewiewów i nasłonecznienia, zachowanie odpowiedniej temperatury (pomocne może okazać się okrywanie posadzek folią lub flizeliną).

Naprawa pęknięć w posadzce betonowej

Kiedy posadzka betonowa zaczyna pękać, właściciel lub zarządca budynku nigdy nie powinien lekceważyć problemu. Choć przyczyny pęknięć płyt betonowych zwykle leżą w naturze materiału, a rysy i pęknięcia nie stanowią zagrożenia ani dla budynku, ani dla przebywających w nim ludzi, to jednak ocenę stanu posadzki zawsze należy zlecić fachowcom. Wykwalifikowani specjaliści na podstawie wizji lokalnej są zwykle w stanie ustalić powody spękań i zarysowań, a także zasugerować najkorzystniejsze rozwiązanie problemu, jeśli naprawa okaże się koniecznością.